Bơ thực vật có thực sự an toàn?
Chúng ta đều biết rằng chất béo đóng vai trò quan trọng trong dinh dưỡng hàng ngày, nhưng không phải tất cả các loại chất béo đều có lợi. Trong nhiều thập kỷ qua, bơ thực vật được xem là lựa chọn thay thế lành mạnh cho bơ động vật nhờ nguồn gốc từ thực vật và lời hứa về khả năng giảm cholesterol. Nhưng thực tế có phải như vậy không? Những lời quảng cáo tràn lan về lợi ích của bơ thực vật đã làm nhiều người tin rằng đây là một lựa chọn lành mạnh hơn hẳn, nhưng nghiên cứu và thực tế cho thấy một câu chuyện khác.
Sản phẩm từ thực vật nhưng lại là trò lừa thế kỉ
Là một sản phẩm được tạo ra từ dầu thực vật, bơ thực vật ban đầu đã có mặt trên thị trường với hình ảnh là lựa chọn thay thế lành mạnh cho bơ động vật. Tuy nhiên, nếu bạn tìm hiểu sâu hơn, quá trình sản xuất bơ thực vật thực sự ẩn giấu những điều bạn không ngờ tới. Để bơ thực vật có thể ở dạng rắn, các nhà sản xuất thường sử dụng quá trình hydro hóa dầu thực vật – quá trình này tạo ra chất béo chuyển hóa (trans fat). Theo nhiều nghiên cứu, chất béo chuyển hóa có khả năng làm tăng lượng cholesterol xấu (LDL) và giảm cholesterol tốt (HDL), làm tăng nguy cơ mắc bệnh tim mạch, đột quỵ và thậm chí ung thư.
Một câu chuyện của chị đồng nghiệp mà mình gặp đã khiến mình suy ngẫm nhiều về tác động của bơ thực vật. Là một nhân viên văn phòng, do muốn bảo vệ sức khỏe tim mạch, chị ấy đã chuyển sang dùng bơ thực vật thay cho bơ động vật trong chế độ ăn uống hàng ngày từ nhiều năm nay. Gần đây, chị phải đối mặt với các triệu chứng của mỡ máu cao và tăng huyết áp dù không có tiền sử bệnh tim mạch trong gia đình. Điều đáng ngạc nhiên là khi chị ngưng sử dụng bơ thực vật và chuyển sang chế độ ăn giảm chất béo chuyển hóa, chỉ một thời gian sau các chỉ số của chị đã có sự cải thiện rõ rệt.
“Chất béo chuyển hóa giống như một món nợ tiềm ẩn cho sức khỏe, mà cơ thể phải trả dần qua từng năm tháng.” – Nghiên cứu của Đại học Harvard
Một phần lý do mà bơ thực vật vẫn có mặt rộng rãi trên thị trường là nhờ vào khả năng bảo quản lâu và giá thành thấp. Thế nhưng, giá thành rẻ và hạn sử dụng dài không nên là yếu tố quyết định cho sức khỏe. Chúng ta dễ dàng bị thu hút bởi những lợi ích nhanh chóng mà quên đi tác hại tiềm ẩn. Nhiều nghiên cứu chỉ ra rằng, so với các loại chất béo tự nhiên khác như bơ động vật, dầu olive hay dầu dừa, bơ thực vật đứng đầu trong các sản phẩm gây tổn hại đến sức khỏe nếu tiêu thụ lâu dài.
Góc nhìn dược sĩ: Chất béo chuyển hóa và lựa chọn thay thế an toàn hơn
Dưới góc nhìn dược sĩ, bơ thực vật không phải là một sản phẩm an toàn nếu xét trên khía cạnh sức khỏe tim mạch. Chất béo chuyển hóa trong bơ thực vật không chỉ tăng nguy cơ bệnh lý về tim mà còn có liên quan đến các vấn đề sức khỏe khác, bao gồm tiểu đường tuýp 2 và viêm mãn tính. Điều này khiến bơ thực vật trở thành một lựa chọn kém lành mạnh hơn nhiều so với các loại dầu mỡ tự nhiên khác.
Thay vào đó, nếu bạn đang tìm kiếm chất béo lành mạnh, hãy cân nhắc sử dụng các loại dầu tự nhiên ít qua xử lý, như dầu olive, dầu dừa ép lạnh. Những loại dầu này chứa axit béo không bão hòa (dầu oliu) hoặc chứa loại chất béo bão hòa chuỗi trung bình dễ tiêu hoá (dầu dừa), có lợi cho sức khỏe và giảm nguy cơ mắc bệnh tim. Ngoài ra chúng còn có thể chứa chất chống oxy hóa polyphenol giúp bảo vệ tế bào khỏi các tác nhân gây hại. Các loại dầu này không chỉ không gây hại mà còn hỗ trợ sức khỏe tim mạch, não bộ và các tế bào của cơ thể.
“Khi bạn không biết cách chăm sóc bản thân, cơ thể bạn sẽ sớm đòi hỏi những khoản lãi khổng lồ.” – Jim Rohn
Một lời khuyên cuối cùng: Hãy đọc kỹ nhãn thực phẩm và chọn các sản phẩm có nguồn gốc rõ ràng, thành phần tự nhiên, quy trình sản xuất tự nhiên (ép lạnh). Việc đầu tư vào những loại dầu lành mạnh có thể giúp bạn giảm nguy cơ mắc bệnh và duy trì sức khỏe lâu dài hơn.
Tham khảo
Harvard T.H. Chan School of Public Health. Coconut Oil and Health. Truy cập ngày 13 tháng 11 năm 2024 từ: https://www.hsph.harvard.edu/nutritionsource/food-features/coconut-oil/
U.S. Department of Agriculture (USDA) FoodData Central. Nutrition Facts for Coconut Oil. Truy cập ngày 13 tháng 11 năm 2024 từ: https://fdc.nal.usda.gov/fdc-app.html#/food-details/171412/nutrients
Mayo Clinic. Coconut Oil and Health. Truy cập ngày 13 tháng 11 năm 2024 từ: https://www.mayoclinic.org/healthy-lifestyle/nutrition-and-healthy-eating/expert-answers/coconut-oil/faq-20058070
Cleveland Clinic. The Truth About Coconut Oil: Is It Healthy or Not?. Truy cập ngày 13 tháng 11 năm 2024 từ: https://health.clevelandclinic.org/the-truth-about-coconut-oil-is-it-healthy-or-not/
Nhân Tố Enzyme: Phương Thức Sống Lành Mạnh. Nội dung về bơ thực vật và các loại enzyme cần thiết cho sức khỏe.
Your Body's Many Cries for Water. Nghiên cứu của Dr. F. Batmanghelidj về ảnh hưởng của nước đối với các vấn đề sức khỏe mãn tính, cung cấp cái nhìn bổ sung về vai trò của nước trong trao đổi chất và chức năng enzyme.
American Heart Association. Trans Fats. Truy cập ngày 13 tháng 11 năm 2024 từ: https://www.heart.org/en/healthy-living/healthy-eating/eat-smart/fats/trans-fat